Αρθρογράφος: Μαριέτα Τσαγκαράκη
Μαθησιακές δυσκολίες, Αξιολόγηση και Παρέμβαση.
Τα τελευταία χρόνια, οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν θέμα συζήτησης ολοένα και μεγαλύτερου ποσοστού εκπαιδευτικών αλλά και γονέων που παρατηρούν δυσκολίες στα παιδιά τους. Ο κάποτε «τεμπέλης» , όπως χαρακτηριζόταν, μαθητής που παραπονιόταν για τις δυσκολίες του έχει αρχίσει να ακούγεται, να βοηθιέται και να μετατρέπεται σε ένα σημερινό μικρό Einstein. Γιατί λοιπόν, οι μαθησιακές δυσκολίες να σταματήσουν το παιδί του 21ου αιώνα όταν δεν αποτέλεσαν εμπόδιο σε ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της ιστορίας, στον μεγάλο φυσικό Α. Einstein;
Τι είναι όμως, οι μαθησιακές δυσκολίες;
Μαθησιακές δυσκολίες, ειδικές, γενικευμένες, δυσλεξία είναι μερικοί μόνο από τους όρους που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα για να περιγράψουν δυσκολίες που συνδέονται με την μάθηση των παιδιών. Σε γενικές γραμμές, η μαθησιακή δυσκολία είναι μία καθυστερημένη ανάπτυξη σε μία η περισσότερες διαδικασίες της ομιλίας, της γλώσσας, της ανάγνωσης, της γραφής, της αριθμητικής η κάποιου άλλου σχολικού αντικειμένου όπως και η κατανόηση. Ουσιαστικά οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες διαφέρουν από τους συνομηλίκους τους στο τρόπο αντίληψης και επεξεργασίας των οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων, χωρίς αυτό να συνδέεται με κάποια δυσκολία στην όραση ή την ακοή. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε πως οι μαθησιακές δυσκολίες δεν συνδέονται με το δείκτη νοημοσύνης, το φύλο ή την εθνικότητα.
Που οφείλονται και πότε εμφανίζονται οι μαθησιακές δυσκολίες;
Πλήθος ερευνών έχει αποδείξει ότι αίτια μαθησιακών δυσκολιών εντοπίζονται τόσο σε γενετικό, νευροφυσιολογικό όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Οι πρώτες ενδείξεις εμφανίζονται ήδη από την προσχολική ηλικία, οι οποίες αναλόγως με τον τομέα δυσκολίας είναι ευκόλως εμφανείς ή όχι. Ωστόσο, οι δυσκολίες του παιδιού γίνονται περισσότερο ορατές με την έναρξη της σχολικής πορείας ήδη από το νήπιο. Μάλιστα, εάν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση από ειδικό παιδαγωγό τότε αυτές αυξάνονται με το χρόνο και την δυσκολία των τάξεων. Στις περισσότερες περιπτώσεις προτείνεται η αξιολόγηση του παιδιού από ειδικό παιδαγωγό μετά το πέρας των Χριστουγέννων της Α΄ Δημοτικού. Φυσικά, η αξιολόγηση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλες τις τάξεις του δημοτικού και του Γυμνασίου. Η διαφορά έγκειται στη μετέπειτα παρέμβαση καθώς όπως είναι φυσικό, όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι το παιδί τόσο πιο πολλά είναι τα ελλείμματα που ενδεχομένως να εμφανίζει.
Ποία είναι τα σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν ανησυχία;
Σε μία γενικότερη εικόνα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν δυσκολίες στην φωνολογική επίγνωση και ενημερότητα, την βραχύχρονη μνήμη και την συγκέντρωση. Όλα τα παραπάνω γίνονται εμφανή με δυσκολίες στην ανάγνωση, την ορθογραφία, την παραγωγή γραπτού ή προφορικού λόγου και την κατανόηση.
Πιο συγκεκριμένα πρέπει να μας θορυβήσουν:
- Δυσκολίες στην αντίληψη του χρόνου και του χώρου
- Δυσκολία στην οργάνωση
- Στην ανάγνωση: αργός ρυθμός, συλλαβισμός, παραλείψεις γραμμάτων, σειρών ή λέξεων, αντικαταστάσεις γραμμάτων ή λέξεων και παραλείψεις των σημείων στίξης.
- Ορθογραφικά λάθη, αντικατάσταση συμφώνων και αντιστροφή γραμμάτων
- Καθρεπτική γραφή γραμμάτων (π.χ. ε-3)
- Δυσκολία στην έκφραση των σκέψεων του παιδιού τόσο προφορικά όσο και γραπτά.
- Δυσκολία κατανόησης πληροφοριών ή και κειμένων
- Δυσκολία απομνημόνευσης θεωρητικών μαθημάτων
- Δεν αποδίδει σε εξετάσεις παρά το γεγονός ότι έχει υπάρξει σωστή προετοιμασία
- Άγχος για την σχολική επίδοση
- Μειωμένο ενδιαφέρον ή και άρνηση για το σχολείο
Όλα τα παραπάνω εξαρτώνται και από την ηλικία και την σχολική τάξη του παιδιού
Και για το τέλος, το μεγάλο ερώτημα, θεραπεύονται οι μαθησιακές δυσκολίες;
Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν μία δια βίου κατάσταση για το άτομο. Ωστόσο, αν οι δυσκολίες αντιμετωπιστούν έγκαιρα υπάρχουν πολλές πιθανότητες μελλοντικής σχολικής επιτυχίας του παιδιού. Οι μαθητές αυτοί χρειάζονται εξατομικευμένο και συστηματικό πρόγραμμα παρέμβασης από ειδικό παιδαγωγό ειδικά σχεδιασμένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του παιδιού, καθώς η απλή ενισχυτική διδασκαλία από δασκάλους γενικής αγωγής δεν είναι παρά επιπλέον καταπόνηση. Η παρέμβαση οφείλει να είναι πολυαισθητηριακή, γιατί διευκολύνει την πρόσληψη και την επεξεργασία των πληροφοριών καθώς και ευχάριστη για το παιδί, χρησιμοποιώντας και διάφορες μορφές παιχνιδιών. Σε όλα τα παραπάνω φυσικά, σημαντικό ρόλο κατέχει η ενίσχυση και η επιβράβευση της προσπάθειας του παιδιού.
