Οι δυσκολίες στην άρθρωση σχετίζονται με την παραγωγή φωνημάτων (ήχων). Κάθε φώνημα ξεχωριστά αναμένεται να κατακτηθεί από το παιδί μέχρι ένα συγκεκριμένο ηλικιακό όριο. Στην περίπτωση που το όριο ξεπεραστεί και το παιδί δεν έχει συμπεριλάβει το φώνημα στην ομιλία του, τότε πρόκειται για δυσκολία στην άρθρωση.
Ποιες είναι οι Δυσκολίες στην Άρθρωση;
- Αντικατάσταση φωνήματος από άλλο φώνημα (π.χ. /θέλω/ – /φέλω/, /κιθάρα/ – /κιθάλα/)
- Παράλειψη φωνήματος (π.χ. /πάνω/ – /πάω/, /δίνω/ – /ίνω/)
- Παράλειψη συλλαβής (π.χ. /αετός/ – /ατός/, /τηλεόραση/ – /τηόραση/)
- Απλοποίηση συμπλεγμάτων (π.χ. /σπίτι/ – /πίτι/, /πέτρα/ – /πέτα/)
- Αλλοίωση φωνήματος, για παράδειγμα το φώνημα /σ/ να ακούγεται σαν το φώνημα /χ/
Που οφείλονται οι παραπάνω δυσκολίες;
Ο μειωμένος έλεγχος ή/και η αδυναμία των μυών και των νεύρων των αρθρωτών, δηλαδή των οργάνων που συμβάλουν στην άρθρωση, είναι οι συνηθέστερες αιτίες για την εμφάνιση των προαναφερθέντων δυσκολιών. Για παράδειγμα, αδυναμία ανύψωσης της γλώσσας, μειωμένο εύρος κίνησης των χειλιών, κ.ά.
Επιπλέον, οι δυσκολίες άρθρωσης μπορεί να οφείλονται σε προβλήματα στην ανατομία των αρθρωτών, όπως κοντό χαλινό της γλώσσας, μη ορθή σύγκλιση των γνάθων, χειλεοσχιστίες κ.ά.
Θεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης
Ο λογοθεραπευτής αρχικά εξετάζει τη δομή και τη λειτουργία των αρθρωτών και στη συνέχεια μέσω ειδικών αξιολογήσεων και παρατήρησης εντοπίζει τις δυσκολίες στην άρθρωση. Αναλύει τα δεδομένα και δημιουργεί ένα θεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης βασισμένο αποκλειστικά στις δυσκολίες του κάθε παιδιού.
Στόχος του λογοθεραπευτή, σε μία δυσκολία άρθρωσης, είναι το παιδί στην αρχή να προφέρει σωστά το φώνημα-στόχο και μέσω συγκεκριμένων διαδικασιών στο τέλος να το γενικεύσει και να το ενσωματώσει στην ομιλία του.
Η διάρκεια του θεραπευτικού προγράμματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το πλήθος των δυσκολιών της άρθρωσης, η συνεργασία μεταξύ θεραπευτή και παιδιού-γονέων, το κίνητρο του παιδιού, κ.ά.
Μανεσιώτης Αναστάσιος
Λογοθεραπευτής στα Παιχνίδια Λόγου και Γραφής