ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ-ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΔΕΠ-Υ)

20Ιούν
0 comment

Ορισμός

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), η οποία διεθνώς είναι γνωστή ως AttentionDeficitHyperactivityDisorder (AD/HD), αποτελεί μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες και διαγνωσκόμενες διαταραχές σε παιδιά σχολικής ηλικίας (Barkley, 1990). Μετά από ερευνητικές μελέτες επικράτησε η άποψη ότι η ΔΕΠΥ είναι οργανικής προέλευσης, στην οποία εμπλέκονται γενετικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες και εµπεριέχει νοητικές και νευροψυχολογικές δυσλειτουργίες ή ανεπάρκειες (NiggandHinshaw 1996).

 

Περιγραφή διαταραχής

Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από εύκολη διάσπαση προσοχής, έντονη παρορμητικότητα και αυξημένη κινητική δραστηριότητα.

Το υπερκινητικό παιδί βρίσκεται σε μια συνεχή διέγερση, συνεχώς κινείται, τρέχει, σκαρφαλώνει ή χοροπηδάει, κοινώς του είναι αδύνατο να σταθεί σε ένα μέρος (Barnes, 1992). Συνεχώς μεταπηδά από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, ενώ σπάνια μπορεί να ασχοληθεί με το ίδιο πράγμα περισσότερο από τρία λεπτά (Ρούσσου, 1988). Ανάλογα με την περίσταση μπορεί να σηκώνεται από τη θέση του όταν απαιτείται να παραμείνει καθιστό, ή να είναι υπερβολικά ομιλητικό και θορυβώδες, ή να κουνά ένα μέρος του σώματος του και να στριφογυρίζει ακόμα και σε καταστάσεις ηρεμίας (Steinhausen, 1992).

Η παρορμητικότητα του παιδιού φαίνεται από το γεγονός ότι ενεργεί χωρίς να σκέφτεται (Taylor, 1992). Αναφέρεται στη μειωμένη ικανότητα του παιδιού να αναστέλλει ακατάλληλες ενέργειες και να περιμένει συνέπειες στο μέλλον. Συχνά αγνοεί τον κίνδυνο, μοιάζει να μη φοβάται τίποτα. Η έντονη παρορμητικότητα και η φαινομενική έλλειψη φόβου μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε επικίνδυνες καταστάσεις (Ρούσσου,1988, Steinhausen, 1992)

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ τείνουν να έχουν μια απροσεξία ως προς τη συμπεριφορά τους. Αυτό εκφράζεται με το «δε τελειώνω αυτό που αρχίζω». Ένα παιδί με αυτή τη διαταραχή παρουσιάζει εναλλαγή στο παιχνίδι, ακόμα και όταν είναι ελεύθερο να διαλέξει. Ταυτόχρονα φαίνονται και οι υπερκινητικές συμπεριφορές. Στην απροσεξία έχουμε και υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα. Αυτός ο συνδυασμός φτιάχνει το σύνδρομο (Βόκα, 2013).

 

Σύνοδα συμπτώματα

  • Οι διαταραχές διαγωγής ενός παιδιού είναι στοιχεία που δείχνουν ότι η κοινωνική λειτουργία του δεν πάει καλά (Eisert, 1992). Η συμπεριφορά αυτών των παιδιών καταλήγει να γίνει αντικοινωνική με χαρακτηριστικές εκδηλώσεις το ψέμα, την απάτη, τις κλοπές, κ.λ.π. (Μπεζεβέγκης, χχ).
  • Οι δυσκολίες στη σχολική μάθηση, οι οποίες κατά κύριο λόγο οφείλονται στην έλλειψη συγκέντρωσης της προσοχής. Η δυνατότητα της συγκέντρωσης της προσοχής είναι βασική στη μάθηση. Ένα παιδί το οποίο δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σ’ αυτό που βλέπει ή ακούει ή αισθάνεται δεν μπορεί να το μάθει (Νικολάου-Παπαναγιώτου, Α& Συρίγου-Παπαβασιλείου, Α. 1997).
  • Η έλλειψη αυτοεκτίμησης και το χαμηλό αυτοσυναίσθημα. Επειδή τα παιδιά με ΔΕΠΥ αντιλαμβάνονται τα προβλήματά τους και εισπράττουν συγχρόνως την απογοήτευση των γονιών και των δασκάλων τους αισθάνονται άσχημα με τον εαυτό τους, έχουν λίγη αυτοεκτίμηση και έχουν χαμηλό αυτοσυναίσθημα (Μπεζεβέγκης, χχ).
  • Η αδεξιότητα στις κινήσεις. Λόγω της παρορμητικότητάς τους τα παιδιά με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν αδεξιότητα στις κινήσεις τους.

 

Ο ρόλος της οικογένειας

Για να αντιμετωπιστεί σωστά η ΔΕΠΥ χρειάζεται εφαρμογή ενός προγράμματος το οποίο θα είναι εξατομικευμένο για την κάθε περίπτωση και στόχος αυτού θα είναι η πολύπλευρη διαχείριση των δυσκολιών του παιδιού και του περιβάλλοντός του.

Θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως συνεδρίες ψυχοεκπαίδευσης παιδιών και γονέων, θεραπεία συμπεριφοράς, παρεμβάσεις αποκατάστασης των δυσκολιών στο σχολείο, οικογενειακή ή/και ατομική ψυχοθεραπεία, μπορούν να περιλαμβάνονται σε ένα πρόγραμμα για τη σωστή διαχείριση της ΔΕΠΥ.

Το σημαντικότερο κομμάτι για την διαχείριση της ΔΕΠΥ είναι η σωστή εκπαίδευση των γονέων. Στόχος της εκπαίδευσης αυτής είναι οι αντιλήψεις, υποθέσεις και πεποιθήσεις των γονέων για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους. Η ενημέρωση για τη φύση της διαταραχής βοηθά πάντα στην κατανόηση από τους γονείς ως προς το τι καλούνται να αντιμετωπίσουν και την αποδοχή αυτού. Κατόπιν, χρειάζεται μια άμεση παρέμβαση χρησιμοποιώντας τη συμβουλευτική γονέων, έτσι ώστε να μειωθούν οι ενοχές των γονέων οι οποίοι μπορεί να αποδίδουν τη συμπεριφορά του υπερκινητικού παιδιού στη δική τους «κακή αγωγή» (Μάρκου, 1983). Στόχος είναι οι γονείς να επιτρέπουν στο υπερκινητικό παιδί να κάνει πράγματα που κάνουν και τα άλλα παιδιά και να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες από αυτό (Μπεζεβέγκης, χχ).

 

Συμβουλές για γονείς παιδιών με ΔΕΠΥ

  • Οργανώστε το πρόγραμμά σας

Καθορίστε συγκεκριμένες ώρες για πρωινό ξύπνημα, φαγητό, παιχνίδι, τα μαθήματα του σχολείου, τηλεόραση ή ηλεκτρονικά παιχνίδια και βραδινό ύπνο. Γράψτε το πρόγραμμα σε ένα πίνακα ή ένα χαρτί και κρεμάστε το κάπου που το παιδί μπορεί πάντα να το βλέπει. Εξηγήστε τυχόν αλλαγές στη ρουτίνα από προηγουμένως. Βεβαιωθείτε πως το παιδί κατανοεί αυτές τις αλλαγές.

  • Εγκαθιδρύστε κανόνες σπιτιού

Κάντε τους κανόνες συμπεριφοράς στην οικογένεια απλούς, ξεκάθαρους και σύντομους. Οι κανόνες θα πρέπει να εξηγηθούν πολύ καθαρά. Είναι σημαντικό να εξηγήσετε τι θα συμβεί όταν οι κανόνες ακολουθηθούν και τι, αν και όταν παραβιαστούν. Γράψτε τους κανόνες και τις συνέπειες της παραβίασής τους. Κρεμάστε αυτή τη λίστα δίπλα στο πρόγραμμα της ημέρας. Η τιμωρία για την παραβίαση των κανόνων θα πρέπει να είναι δίκαιη άμεση και σταθερή.

 

  • Να είστε θετικοί

Πείτε στο παιδί σας καλύτερα τι θέλετε παρά αυτό που δεν θέλετε. Επιβραβεύετε το παιδί σας τακτικά για κάθε καλή συμπεριφορά, ακόμα και για μικρά πράγματα όπως ότι ντύθηκε και έκλεισε την πόρτα αθόρυβα. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ συχνά περνάνε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας ακούγοντας τι κάνουν λάθος. Χρειάζονται τον έπαινο για την καλή τους συμπεριφορά. Ψάξτε και ενθαρρύνετε τα δυνατά τους σημεία, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους. Βοηθήστε τα να τα χρησιμοποιούν ως αντίβαρο.

 

  • Κατανοητές οδηγίες

Κοιτάξτε στα μάτια το παιδί σας και πείτε του με καθαρή και ήρεμη φωνή συγκεκριμένα τι θέλετε. Ζητήστε από το παιδί να σας επαναλάβει τις οδηγίες. Είναι προτιμότερο οι οδηγίες να είναι απλές και σύντομες. Για σύνθετες δραστηριότητες δώστε μία ή δυο οδηγίες κάθε φορά. Ακολούθως συγχαρείτε το παιδί κάθε φορά που ολοκληρώνει ένα βήμα.

 

  • Βοηθήστε στη σχολική προετοιμασία

Τα πρωινά στο σχολείο ενδεχομένως να είναι δύσκολα για τους μαθητές με ΔΕΠ-Υ. Προετοιμαστείτε το προηγούμενο βράδυ (βρείτε τα ρούχα του σχολείου, ετοιμάστε την τσάντα κτλ). Αφήστε αρκετό χρόνο στο παιδί σας να ντυθεί και να φάει ένα καλό πρωινό.

  • Ρουτίνα στο σπίτι

Διαλέξτε ένα μέρος όπου εκεί πάντα θα κάνει τα μαθήματά του. Το μέρος αυτό θα πρέπει να είναι μακριά από πράγματα που αποσπούν την προσοχή όπως τηλεόραση, ηλεκτρονικά παιχνίδια κτλ. Χωρίστε τα μαθήματα σε μικρά μέρη και ενδιάμεσα κάντε διαλείμματα.

  • Εστιαστείτε στην προσπάθεια και όχι στους βαθμούς

Επιβραβεύστε το παιδί σας στο σπίτι όταν προσπαθεί να τελειώσει τα μαθήματά του, όχι μόνο για τους βαθμούς που παίρνει. Ωστόσο μπορείτε να δώσετε μια επιπλέον ανταμοιβή όταν βελτιώνει τους βαθμούς. Να είστε σε συχνή επαφή με το δάσκαλο του παιδιού και να βεβαιωθείτε πως κατανοούν τις δυσκολίες του.

  • Ρεαλισμός

Δεχτείτε το παιδί σας γι’ αυτό που είναι. Γίνετε ρεαλιστές στις προσδοκίες και στις απαιτήσεις σας.

 

 

Βιβλιογραφία

  • Βόκα, Ε. (2013). Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα. Χανιά, Κρήτη
  • Eisert, H.G. (1992). Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα και σχολική απόδοση. Το παιδί με ΔΕΠ-Υ σαν μαθητής που μειονεκτεί στην τάξη. Στο: Πεπραγμένα συμποσίου : Παιδιά με υπερκινητικό σύνδρομο και διαταραχές διαγωγής. Πρόκληση για τους ειδικούς και το σχολείο. (1992). Αθήνα: Παιδοψυχιατρική εταιρεία Ελλάδας .
  • Μάρκου, Σ. (1993). Δυσλεξία : Αριστεροχειρία, κινητική αδεξιότητα, υπερκινητικότητα. Αθήνα
  • Μπεζεβέγκης, Η. (χχ). Εξελικτική Ψυχοπαθολογία. Αθήνα
  • Νικολάου-Παναγιώτου, Α.-Συρίγου-Παπαβασιλείου, Α. (1997). Μαθησιακά Προβλήματα. Αθήνα
  • Ρούσσου, Α. (1988). Η Διαταραχή της Ελλειμματικής Προσοχής. Αθήνα
  • Taylor, E. (1992). Υπερκινητικότητα και διαταραχές διαγωγής: Πρόκληση για τον κλινικό και το δάσκαλο. Στο: Πεπραγμένα συμποσίου Παιδιά με υπερκινητικό σύνδρομο και διαταραχές διαγωγής. Πρόκληση για τους ειδικούς και το σχολείο (1992). Αθήνα: Παιδοψυχιατρική εταιρεία Ελλάδας
  • Barkley, R. A. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. Guilford Press: New York.
  • Barnes, C. (1990). Cabbage Syndrome: The Social Construction of

Dependence. Falmer, Lewes.

  • Nigg, T., Hinshaw, P. (1996). Journal of Abnormal Psychology, Vol 107(3)
  • Steinhausen, H.CHR. (1992). Υπερκινητικές διαταραχές. Αθήνα

 

Leave your thought